film making part of photography

     

फिल्म मेकिंग हा एक फोटोग्राफी चाच एक प्रकार आहे. कोणताही चित्रपट बनवताना निगेटिव वरच बनवतात फिल्म बनवण्यासाठी ARRI नावाचा कॅमेरा वापरला जातो. त्या कॅमेऱ्याला माजिक बॉक्स असतो त्यात निगेटिव फिट  करावी लागते त्यानंतर कॅमेर्यची सेटिंग करून शुटींग करावी लागते ती निगेटिव साधारण पाने ४ मिनतांची असते त्यात ३ मिनटे आणि काही सेकंद अशी शुटींग होत असते.एक चित्रपट बनवण्यासाठी साधारणपने १०० च्या आसपास मेजिक टेप लागतात आणि त्या एका टेप ची किमत ही कमीतकमी ५-६ हजार रुपये असते त्यामुळे चित्रपट बनवण्यासाठी ज्यास्त खर्च होत असतो.

डिजिटल तंत्रन्यान आले तरी का म्याजीक टेप वापरतात हा प्रश्न सर्वांनाच पडेन कारण चित्रपट बनवण्यासाठी 2k ते 4k रीजुलेशन साईज असावी लागते कारण चित्रपट गृहात 16:9 चा पडदा असतो त्यामुळे दिसणारे चित्र भुरकत दिसू नये म्हणून मेजिक टेप वापरली जाते.

मानवी डोळे हे सेकंदाचा निम्मा बाग बागू शकत नाही त्यामुळे चित्रपट हा फोटोच्या सहाय्याने बनवण्यात येत असतो. जेवा चित्रपट सुरु होतो तेवा प्रोजेक्टर रूम मध्ये एक मशीन बसवलेले असते ते प्रोजेक्टर ला जोडलेले असते त्या मशीन मध्ये ती निगेतीव लावण्यांत  येते . आणि चित्रपट दाखवला जातो मूळ टेप वरून अनेक प्रती बनवल्या जातात आणि त्या सर्व चित्रपट गृहात पाठवण्यात येतात चित्रपट किती तासांचा यावर त्याची साईज अवलंबून असते.

आता डिजिटल तंत्रन्यान आल्या मुळे निगेटिव वर चित्रित केलेले चित्र हे डिजिटल स्वरुपात रुपांतरीत केले जाते व त्यानंतर एडिटिंग केली जात असते. आणि दुसरे महत्वाचे कारण म्हणजे जर चित्रपट स्थानिक भाषेत असेन तर भारत सरकार कडून चित्रपटासाठी अनुदान देण्यात येते ते अनुदान डिजिटल चित्रपटांना मिळत नाही त्यामुळे सर्व चित्रपट निर्माते हे चित्रीकरणासाठी जुनीच पद्धत वापरात असतात.

डिजिटल तंत्रन्यान वापरून चित्रपटाची निर्मिती करता येते पन त्यास अनुदान मिळत नाही . डिजिटल तंत्रन्यान वापरून निर्मिती केल्यास खर्च बराच वाचतो त्यात रुपांतर करण्याची आवशकता भासत नाही. डिजिटल तंत्रन्यान आल्याने कॅमेऱ्याची साईज कमी झाली आहे पण दर्ज्या सुद्धा सुधारलेला आहे. फोटो साठी वापर्लेजाणारे SLR(canon 5D mark 2 आणि mark 3) कॅमेरा त्यावरही आता चित्रपट निर्मितीस सुरवात झाली आहे . bollywood व hollywood मध्ये मोठ्या प्रमाणावर हे तंत्रन्यान वापरून चित्रपट निर्मिती होताना दिसून येते.   

Digital camera lens

     

•  Wide angal lens 

ही लेन्स कमी जागेत फोटो काढण्यासाठी वापरण्यात येते. ही लेन्स साधारणपणे १८-१०५,१८-१३५,१७-२१,१७-८५ mm मध्ये येते. यास फोकाल्लेन्थ असे म्हणतात. या लेन्स मुले आपण पटकन subject जवळ जाऊ शकतो म्हणजेच झूम करू शकतो ही लेन्स अर्कीतेचर्ल फोटोग्राफी वापरली जाऊ शकते . पण जर कॅमेरा fullfream असेन तरच. तसेच या लेन्स ला चागली depthofild असते. ही लेन्स घाईच्या प्रोग्राम मध्ये ज्यास्त वापरली जात असते .ही लेन्स portrait फोटोग्राफी उपयोगात येत नाही. पण नेसर्गिक फोटोग्राफीसाठी चागलीच उपयोगात येते .

• micro lens 

ही लेन्स नावावरूनच समजते कि या लेन्स चा उपयोग फक्त micro फोटोग्राफीसाठी उपयोगात येते इतर लेन्सने शुष्म गोष्टी म्हणजेच जी गोष्ट आपल्यला सहजपणे डोळ्यांना दिसत नाही ती. या लेन्स चा वापर clozup फोटोग्राफीसाठी सुद्धा वापर होतो. micro लेन्स ही साधारणपणे ५०-६० mm  ९०-१०५ mm तर मोठ्या साईज मध्ये १८०-२०० mm मध्ये येतात.

• zoom lens 

ह्या लेन्स मध्ये सर्व fokallenth येते. 28-70 mm 35-105 mm 70-210 mm 28-200mm आणि भरपूर रंग असते. zoom लेन्स ही focallenth च्या तुलनेत चागलीच असते. या लेन्स ची किंमत कमी आहे पण जर 2.8 ची जर गेतली तर महाग जाते.

• soft focas lens

ही लेन्स २ प्रकारची असते पहिला प्रकार canon EF135mm SF आणि PENTAX SMCP-FSOFT 85MM आहेत.ह्या लेन्स चा उपयोग subject ला ग्लो करण्यासठी soft करण्यासाठी होतो. साधारणता ही लेन्स कोणी वापरात नाही .

• mirar lens 

 या लेन्स ला रेफ्लेट लेन्स म्हणतात. या लेन्स ची साइज कमी असते .

• teliphoto lens

ही लेन्स portrait तसेच actstion आणि candede  फोटोग्राफी वापर केला जातो

(85-200 mm) या लेन्स द्रारे ४ ते ५ फुट लांबीवरून फोटो काढले जातात .यात सुपर teliphoto लेन्स येते300 mm आणि 35 mm खेळ widelife साठी चागला आहे. लांब लेन्स ही खास बनवलेली लेन्स आहे ही लेन्स खेळ आणि संशोधनासाठी वापरली जाते. यांना चागला trypod ची आवशकता असते.कारण या लेन्स चे वजन खूप असते.            

• 35 mm lens

ही लेन्स सर्व कॅमेरांना बसते .काही कॅमेरा साठी लेन्स खूप महाग येते. 35 mm हे लेन्स portrate फोटोग्राफी चागला उपयोग होतो.normal लेन्स ही 35 mm लेन्स प्रमाणे result देऊ शकत नाही कारण ही लेन्स normal कॅतेगीरीत मोडते 35 mm ही block लेन्स आहे त्यामुळे प्रोफेशनल फोटोग्राफर ही लेन्स वापरतात त्यामुळे त्यांच्या फोटोची qualiy चागली असते. 

Digital technology

१९७५  साली स्तीव्होन सेशन याने पहिला डिजिटल कॅमेरा बनवण्याचा  प्रयत्न केला तो कोडेक या कंपनीत इंजिनियर म्हणून काम करत होता आणि त्याला यात यश प्राप्त झाले . त्याने सी सी डी इमेज सेन्सोर वापरून पहिले छायाचित्र काढले साधारणपणे तो कॅमेरा ३.६ किलो चा होता .त्यात एक टेप होती आणि तो कॅमेरा ०.००१ मेगापिझाल चा होता म्हणजेच १०००० पिझाल होय . त्या कॅमेरात एक फोटो काढण्यासाठी २३ सेकंद लागत असे.१९८८ माडे फुजी कंपनीचा पहिला डिजिटल कॅमेरा बाजारात आला D.S-1P या कॅमेऱ्यास 16 mb चे मेमरी कार्ड होते.१९९० साली सी सी डी image sensor वापरून पहिला व्यावसायिक दृष्टीकोनातून कॅमेरा बनवण्यात आला . तो कॅमेरा logitech photoman या नावाने विक्रीस आला .१५ जुलै १९६५ रोजी स्पेस साठी कॅमेरा बनवण्यात आला हा कमेरा नासा ने विकसित केला.

image sensor हा प्रकाशाची तीव्रता जाणून गेतो व फोटो RGB color स्पेस माडे आणि ROW formate मध्ये  Save करतो .जवळजवळ सर्वच डिजिटल कॅमेरे हे flash memory चा वापर करतात.सुरवातीच्या काळात प्रत्येक डिजिटल VDO कॅमेरा माडे टेप येत असे.पण आता flash memory चा वापर सुरु झाल्याने त्यातच data save होतो.प्रत्येक डिजिटल कॅमेरा हा फोटो बरोबरच vedio व sound सुधा रेक्रोड करत असतो पण त्यासाठी वेगळी सोय केलेली असते. तर काही कॅमेरे हे  vedio चालू असताना फोटो सुधा काढत. त्याचे काम हे डिजिटल तंत्राण्याच्या सहायाने चालत असते.

डिजिटल गुणवत्ता ही त्याच्या सेन्सोर व मेगापिसाल वर आधारित असते. पण SLR कॅमेरा हा त्यास अपवाद आहे . त्या कॅमेऱ्याची सेन्सोर साइज ही ज्यास्त असते .आणि iamge quality ही उत्क्रुष्ठ असते. डिजिटल कॅमेरामध्ये ROW TIFF JPEG FILM FORMATE(135 FILM,120FILM,5X4,10X8) इत्यादी प्रकारचे formate येतात

फोटोग्राफीचा इतिहास

 

फोटोग्राफी (छायाचित्रण) हा शब्द १९३९ साली अस्तिवात आला. फोटोग्राफी हा शब्द ग्रीक phos या शब्दा पासून तयार झाला आहे . phos म्हणजे प्रकाश (light)आणि graphyम्हणजे लेखन रेखांकन होय.प्रकाश व रेखांकन या दोनी शब्दा तून छायाचित्रण म्हणजेच फोटोग्राफी शब्द तयार झाला.छायाचित्रण या शब्दाची फोड केली असता प्रकाशसह रेखांकन असा होतो.

 सुरवातीच्या काळात फोटो खाज्ञासाठी obscura नावाचा कॅमेरा वापरला जात असे .फोटोग्राफी मध्ये अनेक त्रांत्रिक घोष्टीनचा समावेश होतो. साधारण पाने ४ /५ व्या दशकात चायनीज व ग्रीक तज्ञांनी पिन होल कॅमेराचा शोध लावला. यानंतर obscura कॅमेराची निर्मिती झाली. साधारणपणे १८०० व्या शतकापासून फोटोग्राफी मध्ये झपाटयाने बदल झाले.obscura या कॅमेरा मधून पहिले छायाचित्र काढले.यानंतर त्यात त्रांत्रिक दृष्ट्या बदल करण्यात आले. व सोमओरील प्रतिमा जशीच्यातशी कागदावर उतरवण्या साठी प्रयत्न सुरु झाले.आणि त्यात यश प्राप्त झाले . सिल्वर नायट्रेट व इतर स्वयंप्रकाशित पदार्थ यांचा वापर करून प्रतिमेतील सावली व प्रकाश यांचा अभ्यास करण्यात आला आणि उत्तम छायाचित्र काढण्यात आले.

छायाचित्र निर्मिती साठी शिसे व कथिल व लाईट सेन्सेतीव पदार्थांचा वापरकरून एक प्लेट बनवण्यात आली. पण ते छायाचित्र 

black & whitwe स्वरूपाचे होते. तसेच एक फोटो काढण्यास बराच वेळ

लागत असे . १८१६ च्या दरम्यान झालेले सर्वच प्रोयोग यशवी ठरले. आणि छायाचित्रकरितेस वेगळे वळण प्राप्त झाले . 

 या यशवी वाटचाली नंतर १८३९ साली निगेटिव ची निर्मिती झाली. तसेच हय्फो केमिकल चा वापर करण्यास सुरवात झाली . यानंतर फोटो एस्फोगीचा वेळ वाचवण्यास सुर्वात झाली आणि त्यातही यश प्राप्त झाले . आणि एका कॅमेरात ६ फोटो खादले जाऊ लागले.यानंतर मोठ्याप्रमाणात बदल होत गेले १८६१ साली थोमास सुतोन याने पहिले रंगीत छायाचित्र काढण्याचा प्रयत्न केला.१८४८ पासून त्यावर काम करण्यास सुरवात झाली. लाल हिरवा आणि निळा रागाचे फिल्टर वापरून छायाचित्र काढण्यास सुरवात झाली. आणि त्यासठी वेवेगळ्या प्रकारचे फिल्टर बनवण्यात आले .

             
 १८८६ साली कडेक कॅम्पानीची स्ताप्ना झाली आणि बाजारात कॅमेरा विक्रीस आला . you press थे button, we do the rest हे त्यांचे वाक्य होते . १९०१ साली कॅमेराचा परिचय या कंपनीने करून दिला आणि १९५७ साली डिजिटल स्क्यान छायाचित्रणाची निर्मिती झाली .

             
फोटोग्राफी  झाल्पात्याने बदल होत गेले आणि १९०० व्या शतकात म्हणजेच १९५० च्या दरम्यान विशेष बदल झाले . आणि काही सेकंदातच फोटो काढले जाऊ लागले . आणि व्यावसायिक दृष्ट्या याकडे पाहू लागले 

          
 १९७५ साली  डिजिटल फोटोग्राफी चा उदय झाला . आणि कॉम्पुटर च्या सहायाने यात मोठ्याप्रमाणावर बदल झाले.