फोतोग्रफितील करीयारच्या संधी

फोटोग्राफी म्हटले की, अनेकांना वाटते हा काय व्यवसाय आहे, या व्यवसायात चांगले  करिअरच नाही. व्यवसाय कारावा असा की, व्यापा-यास मान सम्मान व पैसा मिळेल  असा आजकाल या व्यवसायात मोठ्या प्रमाणावर स्पर्धा वाढली आहे. त्यामुळेग्राहक हा जुन्या व नावलौकीक मिळवलेल्या फोटोग्राफकडे जात असतात, असा समज अनेकांचा  आहे. पण आपल्याकडे विचार करण्याची क्षमता तसेच क्रिएटिव्ह करण्याची क्षमता असेल  तर नवीनच या व्यावसायात पदर्पण करणारी व्यक्ती नक्कीच जुण्या फोटोग्राफरपेक्षा  अधिक नावलौकीक व चांगले स्थान प्राप्त करू शकते.आणि त्यास साथ चांगल्या  मार्गदर्शकाची मिळाली तर त्या व्यक्तीची प्रगती झपाट्याने होउ शकते.हे सारे फक्त  चिकाटी आणि परिश्रमाने साध्या होउ शकते. फोटोग्राफी व्यावसायात अनेक संधी आहेत. स्टुडीओ फोटोग्राफी, फिल्म फोटोग्राफी,  फॅशन फोटोग्राफी, प्रोडक्ट फोटोगाफी, वेडींग फोटोग्राफी, वाईट्लाईट फोटोग्राफी या  सारख्या क्षेत्रांमध्ये अनेक संधी आहेत. आणि योग्य मर्गदर्शन घेउन उच्च पतळीपर्यंत  आपणास मजल मारता येवू शकते. तसेच फोटोग्राफी हा फक्त व्यवसाय म्हणूनच करता येते असे नाही. तर अनेक वाहिन्यांमध्ये नोकरीच्या संधी उपलब्ध आहेत. काही  फोटोग्राफर आसेही आहेत की, फोटोग्राफीचा छंद आहे आणि करिअरसुध्दा त्यातच करत आहे. मन लावून काम केले तर नक्कीच यात करिअर करू इच्छिना-या तरूणांना आदर्श  म्हणून आपली ओळख प्राप्त हौ शकते.

फोटोग्राफी हा व्यवसाय करु इच्छीना-या तरुणांनी योग्य प्रशिक्षण तसेच डिजिटल  तंत्रज्ञानाची माहीती असणे आवश्यक आहे. तसेच फोटोग्राफी हा व्यवसाय करताना  त्यात रुची असणे महत्वाचे आहे. या क्षेत्रात कला, क्रिएटिव्हीटी या दोन बाबी महत्वाच्या मानल्या जातात. तसेच वेळोवेळी अपडेट असणे गरजेचे आहे. या सर्व गोष्टी पाळल्या  तर ग्राहक नाक्कीच आपणास पसंती देईल.

कॅमेरा व त्याचे एक्सेसरीज या सर्व गोष्टी फोटोग्राफीत महत्वाच्या असतात. पण  साधारण कॅमेरा घेवूनही आपण नवलौकीक प्राप्त करु शकतो. यासाठी खुप पैसा लगतो असे नाही.फक्त कॅमेरा कसा वापरायचा आणि आपणास कोणता फोटो कोणत्या  पध्दतीने काढायचा याचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे.

फोटो editing

फोटोग्राफी मध्ये फोटो editing हे खूप महत्वाची गोष्ट आहे. फोटोग्राफी मधील सर्व प्रकारात editing महत्वाचे आहे. त्यात fashion,function आणि portfoilo फोटोग्राफी महत्वाचे सदह्न आहे. ज्या प्रमाणे कॅमेरा व त्याचे उपकरण महत्वाचे आहे त्या प्रमाणेच editing ला महत्व आहे. आणि digital तंत्राण्याना मुले अधिक महत्व प्राप्त झाले असल्याचे दिसून येते.

फोटो editing साठी अनेक software उपलब्ध आहे पण coraldrow फोटो editing ,adobe photoshop असे अनेक software आहेत पण ज्यास्त मागणी ह adobe photoshop ला ज्यास्त आहे त्याचे वेगवेगळे virgins आहेत त्यांनी काही वर्षापूर्वी CS नावाची सिरीज चालू केली आहेत आणि प्रत्येकात बदल करण्यात आला आहे आता फोतोएदितिन्ग बरोबरच video editing सुधा त्यात होत आहे.

फोटो editing म्हणजे काय तर काढलेले फोटो software चा वापर करून त्याचा दर्ज्या सुध्राव्ने म्हणजेच फोटोचे background,subject चा view व्यवस्तीत करणे आणि अवशक्ता असल्यास फोटोच्या प्रकाशात बदल करणे म्हणजेच फोटोचा briteness contrast adject करणे होय.

photoshop चा वापर करून आपणास हवेतसे compagition येते. वृतपत्र मासिक याठिकाणी फोतोशोप्चा मोठ्याप्रमाणावर वापर होताना दिसतो.     

फोटोग्राफीचे प्रकार

Landscape Photography

लँडस्केप छायाचित्रण हा प्रकार फोटोग्राफी मधील एक महत्वाचा प्रकार आहे. लँडस्केप फोटोग्राफी म्हणजे नेशार्ग्रिक फोटोग्राफी. निसर्गातल अध्भूत क्षन टिपणे आणि स्मरणात ठेवण्यासठी उपयोग होत असतो. काही फोतोह्राफेर यातच आपले करियर करत आहे. यात साधी खूप आहेत . टीव्ही channel वर सुद्धा नोकरी उपलाभ्द आहेत.

Wildlife Photography

     

Wildlife Photography मध्ये प्राण्यांवर लक्ष दिलेजते तसेच त्यांच्या हालचाली सवाई यांवर बारीक लक्ष दिले जात असते यालाच Wildlife Photography असे म्हणतात. प्राण्यांच्या हालचाली हा फोटोग्राफर बारकाईने टिपत असतो. हे छायाचित्र एखाद्या वही च्या मुखपृष्टावर पुस्तकात किवा प्रदर्शनात ठेवले जाते. तसेच टीव्ही वर discovry सारख्या chinnel वर शुद्ध दाखवले जात असतात. भरपूर फोटोग्राफर यच्च सराव करत असतात. या फोटोग्राफी साठी उत्तम दर्ज्याचा कॅमेरा लेन्स flash तसेच trypod ची अवशाक्ता असते. 

Aerial photography

 Aerial photography ही म्हणचे उची वरून फोटोग्राफी करणे म्हणजेच विमान ,हेलिकॉप्टर, air balloons, parachutes, skyscrapers  चा वापर करून छायाचित्र काढणे होय. हे छायाचित्र साब्जेकट चा मोठा विएव दाखवतो. 

Sports Photography

Sports Photography चा उपयोग स्पोर्ट्स मधील काही महत्वाचे क्षन टिपण्या साठी होतो. स्पोर्ट्स फोटोग्राफी हा फोटोग्राफी मधील वेगळा भाग आहे. या फोटोग्राफी साठी कॅमेऱ्याच्या वेगवेळ्या उपकरणाचा सराव असणे महत्वाचे आहे. 

Portrait Photography

Portrait Photography हा फोटोग्राफी मधील सर्वात जुना प्रकार आहे. मित्रांपासून तर कुटुंबातील सर्व व्यक्ती च्या आठवणी जातान्कार्ण्याचा हा सोप्पा मार्ग आहे.  याह्या प्रकारात बरेचसे फोतोगार्फेर काम कार्ताताना दिसून येतात. 

Architectural Photography

Architectural Photography चा उपयोग एखाद्या वास्तू चे फोतोस काढण्यासाठी होतो. घर , बंगला, ऑफिस इ. साठी होतो वेगवेगळ्या angle ने फोटो काडले जातात. याचा महत्वाचा उपयोग म्हणजे वास्तू  घेणाऱ्या व्यातीवर सकारात्मक विचार निर्माण करण्यासठी होतो. 

Wedding Photography/Event Photography

      

फोटोग्राफी मध्ये कॅरियर करू इच्छिणारे तरुण माडळी हे या फोतोग्रफितून सरावास सुरवात करताना दिसतात. या फोटोग्राफर ला फोत्ग्रफी साठी ज्यास्त स्किल ची अवसःक्ता भासत नाही . या फोतोग्र्फी मध्ये editing आणि portrait स्किल लागत असते. या फोतोग्रफेर्स ला ज्यास्त डिमांड असते. 

Fashion Photography

       

Fashion Photography मध्ये मोडेल्स ला ग्लामरस light मध्ये कॅप्चर केले जाते. त्यांचा मेकआप , कपडे  बूट इ. घोष्टीन्कडे ज्यास्त लक्ष दिले जाते. या प्रकारची फोटोग्राफी जाहिरात आणि मासिकांसाठी केली जाते. 

गौतम राजाध्यक्ष

गौतम राजाध्यक्ष हे भारतातील फोटोग्राफी मधील महत्वाचे नाव म्हणून ओळखले जाते. FASHION फोतोग्रफितील महत्वाची व्यक्ती म्हणून त्यांची ओळख आहे. १६ सप्टेबर १९५० रोजी मुंबई येथे त्यांचा जल्म झाला. त्यांचे शिक्षण St. Xavier's High School येथे झाले. आणि पुढील शिक्षण St. Xavier's College, Mumbai येथे झाले. त्यांनी advertising and public relations मध्ये डिप्लोमा पूर्ण करून जाहिरात क्षेत्रातल्या लिंटास इंडिया लिमिटेड या तत्कालीन अग्रगण्य कंपनीच्या फोटो-सेवा विभागात इ.स.

१९७४ साली रुजू झाल्यापासून राजाध्यक्षांच्या व्यावसायिक कारकिर्दीस आरंभ झाला. इ.स. १९८० च्या सुमारासशबाना आझमी, टीनामुनीम, जॅकी श्रॉफ या हिंदी चित्रपटसृष्टीतल्या अभिनेत्यांची त्यांनी काढलेली व्यक्तिचित्रे प्रकाशझोतात आल्यापासून त्यांच्या व्यक्तिचित्रात्मक प्रकाशचित्रणास प्रसिद्धी लाभली. 

१९८७ साली त्यांनी नोकरी सोडली आणि पूर्णवेळ फोतोह्राफी व्यवसाय करण्याचा निर्णय  घेतला. आणि त्यांनी product, fashion, company , आणि portfolo फोटोग्राफी करण्यास सुरवात केली.ते कॉपीराईटर च्या स्वरुपात ते लिंटास मध्ये काम करत होते. शोभा डे यांच्या चुलत भावाच्या मासिकासाठी (सेलिब्रिटी) फोतोग्रफिस सुरवात केली. आणि glamour photographer म्हणून ओळख निर्माण झाली. आणि त्याचबरोबर इतरही मासिकांसाठी कामास सुरवात केली. आणि काही मराठी मालिका हिंदी चित्रपटाही काम करण्यास सुरवात केली. 

१९९७ मध्ये त्यांनी स्वत: लिहिलेले coffice table पुस्तक प्रकाशित केले. तानी दुर्गा खोटे पासून करियर ला सुरवात केली होती.

१९९२ साली त्यांनी भेहेखुदी चित्रपटासाठी पहिला screenplay लिहिला. त्या चित्रपटापासून काजल च्या करियरला सुरवात केली.

त्यांच्या २० वर्ष्याच्या करियर मध्ये काढलेल्या फोटोंचे प्रदर्शन  २००० साली पुण्यात भारावले. तेथील यशा नंतर त्यांनी कोल्हापूर ,गोवा मधूनही त्यांना चागला प्रतिसाद मिळाला. यानंतर सेन्फ्रान्सेस्को ,दुबई येथे प्रदर्शन भरावले.

पुण्यामध्ये त्यांनी नवजात फोटोग्राफर साठी त्यांनी trenig center सुरु केले आहे. गैतम राजाध्यक्ष हे भारतातील एक उत्तम फोटोग्राफर म्हणून ओळखले जाऊ लागले. तसेच मराठी हिंदी चीत्रापात्शुष्टीतील उत्तम स्टील फोटोग्राफर म्हणून त्यांची ओळख आहे. बऱ्याच सिनेअभिनेते अभिनेत्रीनी portfolio त्यांच्या कडूनच केलेले दिसून येतात.

११ सप्टेंबर २०११ रोजी हृदय विकाराने त्यांचे देहावसान झाले. 

आणि भारतातील एक उत्कृष्ट छायाचित्रकार हरपला.    

   

film making part of photography

     

फिल्म मेकिंग हा एक फोटोग्राफी चाच एक प्रकार आहे. कोणताही चित्रपट बनवताना निगेटिव वरच बनवतात फिल्म बनवण्यासाठी ARRI नावाचा कॅमेरा वापरला जातो. त्या कॅमेऱ्याला माजिक बॉक्स असतो त्यात निगेटिव फिट  करावी लागते त्यानंतर कॅमेर्यची सेटिंग करून शुटींग करावी लागते ती निगेटिव साधारण पाने ४ मिनतांची असते त्यात ३ मिनटे आणि काही सेकंद अशी शुटींग होत असते.एक चित्रपट बनवण्यासाठी साधारणपने १०० च्या आसपास मेजिक टेप लागतात आणि त्या एका टेप ची किमत ही कमीतकमी ५-६ हजार रुपये असते त्यामुळे चित्रपट बनवण्यासाठी ज्यास्त खर्च होत असतो.

डिजिटल तंत्रन्यान आले तरी का म्याजीक टेप वापरतात हा प्रश्न सर्वांनाच पडेन कारण चित्रपट बनवण्यासाठी 2k ते 4k रीजुलेशन साईज असावी लागते कारण चित्रपट गृहात 16:9 चा पडदा असतो त्यामुळे दिसणारे चित्र भुरकत दिसू नये म्हणून मेजिक टेप वापरली जाते.

मानवी डोळे हे सेकंदाचा निम्मा बाग बागू शकत नाही त्यामुळे चित्रपट हा फोटोच्या सहाय्याने बनवण्यात येत असतो. जेवा चित्रपट सुरु होतो तेवा प्रोजेक्टर रूम मध्ये एक मशीन बसवलेले असते ते प्रोजेक्टर ला जोडलेले असते त्या मशीन मध्ये ती निगेतीव लावण्यांत  येते . आणि चित्रपट दाखवला जातो मूळ टेप वरून अनेक प्रती बनवल्या जातात आणि त्या सर्व चित्रपट गृहात पाठवण्यात येतात चित्रपट किती तासांचा यावर त्याची साईज अवलंबून असते.

आता डिजिटल तंत्रन्यान आल्या मुळे निगेटिव वर चित्रित केलेले चित्र हे डिजिटल स्वरुपात रुपांतरीत केले जाते व त्यानंतर एडिटिंग केली जात असते. आणि दुसरे महत्वाचे कारण म्हणजे जर चित्रपट स्थानिक भाषेत असेन तर भारत सरकार कडून चित्रपटासाठी अनुदान देण्यात येते ते अनुदान डिजिटल चित्रपटांना मिळत नाही त्यामुळे सर्व चित्रपट निर्माते हे चित्रीकरणासाठी जुनीच पद्धत वापरात असतात.

डिजिटल तंत्रन्यान वापरून चित्रपटाची निर्मिती करता येते पन त्यास अनुदान मिळत नाही . डिजिटल तंत्रन्यान वापरून निर्मिती केल्यास खर्च बराच वाचतो त्यात रुपांतर करण्याची आवशकता भासत नाही. डिजिटल तंत्रन्यान आल्याने कॅमेऱ्याची साईज कमी झाली आहे पण दर्ज्या सुद्धा सुधारलेला आहे. फोटो साठी वापर्लेजाणारे SLR(canon 5D mark 2 आणि mark 3) कॅमेरा त्यावरही आता चित्रपट निर्मितीस सुरवात झाली आहे . bollywood व hollywood मध्ये मोठ्या प्रमाणावर हे तंत्रन्यान वापरून चित्रपट निर्मिती होताना दिसून येते.   

Digital camera lens

     

•  Wide angal lens 

ही लेन्स कमी जागेत फोटो काढण्यासाठी वापरण्यात येते. ही लेन्स साधारणपणे १८-१०५,१८-१३५,१७-२१,१७-८५ mm मध्ये येते. यास फोकाल्लेन्थ असे म्हणतात. या लेन्स मुले आपण पटकन subject जवळ जाऊ शकतो म्हणजेच झूम करू शकतो ही लेन्स अर्कीतेचर्ल फोटोग्राफी वापरली जाऊ शकते . पण जर कॅमेरा fullfream असेन तरच. तसेच या लेन्स ला चागली depthofild असते. ही लेन्स घाईच्या प्रोग्राम मध्ये ज्यास्त वापरली जात असते .ही लेन्स portrait फोटोग्राफी उपयोगात येत नाही. पण नेसर्गिक फोटोग्राफीसाठी चागलीच उपयोगात येते .

• micro lens 

ही लेन्स नावावरूनच समजते कि या लेन्स चा उपयोग फक्त micro फोटोग्राफीसाठी उपयोगात येते इतर लेन्सने शुष्म गोष्टी म्हणजेच जी गोष्ट आपल्यला सहजपणे डोळ्यांना दिसत नाही ती. या लेन्स चा वापर clozup फोटोग्राफीसाठी सुद्धा वापर होतो. micro लेन्स ही साधारणपणे ५०-६० mm  ९०-१०५ mm तर मोठ्या साईज मध्ये १८०-२०० mm मध्ये येतात.

• zoom lens 

ह्या लेन्स मध्ये सर्व fokallenth येते. 28-70 mm 35-105 mm 70-210 mm 28-200mm आणि भरपूर रंग असते. zoom लेन्स ही focallenth च्या तुलनेत चागलीच असते. या लेन्स ची किंमत कमी आहे पण जर 2.8 ची जर गेतली तर महाग जाते.

• soft focas lens

ही लेन्स २ प्रकारची असते पहिला प्रकार canon EF135mm SF आणि PENTAX SMCP-FSOFT 85MM आहेत.ह्या लेन्स चा उपयोग subject ला ग्लो करण्यासठी soft करण्यासाठी होतो. साधारणता ही लेन्स कोणी वापरात नाही .

• mirar lens 

 या लेन्स ला रेफ्लेट लेन्स म्हणतात. या लेन्स ची साइज कमी असते .

• teliphoto lens

ही लेन्स portrait तसेच actstion आणि candede  फोटोग्राफी वापर केला जातो

(85-200 mm) या लेन्स द्रारे ४ ते ५ फुट लांबीवरून फोटो काढले जातात .यात सुपर teliphoto लेन्स येते300 mm आणि 35 mm खेळ widelife साठी चागला आहे. लांब लेन्स ही खास बनवलेली लेन्स आहे ही लेन्स खेळ आणि संशोधनासाठी वापरली जाते. यांना चागला trypod ची आवशकता असते.कारण या लेन्स चे वजन खूप असते.            

• 35 mm lens

ही लेन्स सर्व कॅमेरांना बसते .काही कॅमेरा साठी लेन्स खूप महाग येते. 35 mm हे लेन्स portrate फोटोग्राफी चागला उपयोग होतो.normal लेन्स ही 35 mm लेन्स प्रमाणे result देऊ शकत नाही कारण ही लेन्स normal कॅतेगीरीत मोडते 35 mm ही block लेन्स आहे त्यामुळे प्रोफेशनल फोटोग्राफर ही लेन्स वापरतात त्यामुळे त्यांच्या फोटोची qualiy चागली असते. 

Digital technology

१९७५  साली स्तीव्होन सेशन याने पहिला डिजिटल कॅमेरा बनवण्याचा  प्रयत्न केला तो कोडेक या कंपनीत इंजिनियर म्हणून काम करत होता आणि त्याला यात यश प्राप्त झाले . त्याने सी सी डी इमेज सेन्सोर वापरून पहिले छायाचित्र काढले साधारणपणे तो कॅमेरा ३.६ किलो चा होता .त्यात एक टेप होती आणि तो कॅमेरा ०.००१ मेगापिझाल चा होता म्हणजेच १०००० पिझाल होय . त्या कॅमेरात एक फोटो काढण्यासाठी २३ सेकंद लागत असे.१९८८ माडे फुजी कंपनीचा पहिला डिजिटल कॅमेरा बाजारात आला D.S-1P या कॅमेऱ्यास 16 mb चे मेमरी कार्ड होते.१९९० साली सी सी डी image sensor वापरून पहिला व्यावसायिक दृष्टीकोनातून कॅमेरा बनवण्यात आला . तो कॅमेरा logitech photoman या नावाने विक्रीस आला .१५ जुलै १९६५ रोजी स्पेस साठी कॅमेरा बनवण्यात आला हा कमेरा नासा ने विकसित केला.

image sensor हा प्रकाशाची तीव्रता जाणून गेतो व फोटो RGB color स्पेस माडे आणि ROW formate मध्ये  Save करतो .जवळजवळ सर्वच डिजिटल कॅमेरे हे flash memory चा वापर करतात.सुरवातीच्या काळात प्रत्येक डिजिटल VDO कॅमेरा माडे टेप येत असे.पण आता flash memory चा वापर सुरु झाल्याने त्यातच data save होतो.प्रत्येक डिजिटल कॅमेरा हा फोटो बरोबरच vedio व sound सुधा रेक्रोड करत असतो पण त्यासाठी वेगळी सोय केलेली असते. तर काही कॅमेरे हे  vedio चालू असताना फोटो सुधा काढत. त्याचे काम हे डिजिटल तंत्राण्याच्या सहायाने चालत असते.

डिजिटल गुणवत्ता ही त्याच्या सेन्सोर व मेगापिसाल वर आधारित असते. पण SLR कॅमेरा हा त्यास अपवाद आहे . त्या कॅमेऱ्याची सेन्सोर साइज ही ज्यास्त असते .आणि iamge quality ही उत्क्रुष्ठ असते. डिजिटल कॅमेरामध्ये ROW TIFF JPEG FILM FORMATE(135 FILM,120FILM,5X4,10X8) इत्यादी प्रकारचे formate येतात